موضوع تحقیق :(( منابع آب استان آذر بایجان غربی))
برای مشاهده به ادامه مطلب بروید
آبهاى سطحى
به دلیل شرایط زمینشناسى آذربایجان غربى، به غیر از قسمت کوچکى از آبهاى ناحیه جنوب غربى مهاباد که از طریق «زاب کوچک» به خلیج فارس مىرود، بقیه آبهاى سطحى آذربایجان به دریاچه ارومیه یا از طریق رودهاى ارس و قزلاوزن به سوى دریاى مازندران جارى مىگردند.
1ـ حوضه آبریز دریاى مازندران
ـ ناحیه ماکو
در پیرامون ماکو چهار رودخانه اصلى جارى است که رودخانههاى سارى سو، اواجیق و زنگمار به هم متصل گردیده، به نام رودخانه زنگمار در محل عربلو وارد ارس مىشود. رودخانه قره سو از دامنههاى شمال شرقى آرارات سرچشمه گرفته قبل از زنگمار و در غرب ناحیه پلدشت به ارس مىپیوندد.
ـ ناحیه خوى
در این ناحیه رودهاى قطور چاى، الند چاى و آق چاى وجود دارد که به آنها آب چشمههاى شاهانک و اواوغلى اضافه مىگردد. وسعت حوضه آبریز رود قطور قریب به 840 کیلومتر مربع و مقدار آب سالانه آن 180 تا 200 میلیون متر مکعب برآورد گردیده است.
2ـ حوضه آبریز دریاچه ارومیه
ـ ناحیه سلماس
در این ناحیه رودهاى دیر على سو، زرین دره و زولا چاى جریان دارند که به ترتیب از ارتفاعات مرزى هراویل، سارى چیچک و سارى داش سرچشمه مىگیرد.
مساحت حوضه آبریز رود زولا در محلى که براى ایجاد مخزنى مناسب مىباشد، بالغ بر 850 کیلومتر مربع است.
ـ ناحیه ارومیه
در این ناحیه رودهاى نازلو چاى، روضه چاى، شهر چاى (برده سوه یا بکشلو چاى) و باراندوز چاى تأمین مىگردد.
نازلو رود از کوه کردستان ترکیه سرچشمه گرفته و در شمال رباط قسمتى از آن خط سرحدى را تشکیل داده، وارد ایران مىشود و پس از تشکیل دادن دلتایى به دو شعبه تقسیم گردیده، وارد دریاچه ارومیه مىشود.
باراندوز چاى، از کوه سرحدى جمال الدین سرچشمه مىگیرد و به سوى شمال جارى مىشود و از روستاى باراندوز گذشته و از ماشقان به طرف شرق رفته و شعبهاى از باغ شیرین ضمیمه آن شده و در جیران وارد دریاچه ارومیه مىشود.
ـ ناحیه نقده
رودخانه گدار در این ناحیه جارى است و از سه شعبه اصلى رود اشنویه، گدار و چم غلطیان تشکیل یافته است. مساحت حوضه آبریز این رود در محل دربند نقده قریب به 875 کیلومتر مربع است.
ـ ناحیه مهاباد
رودخانه مهاباد از دامنههاى شرقى کوههاى زاگرس سرچشمه مىگیرد و داراى دو شعبه اصلى به نام رود دهبکو (شاخه اصلى) و بیطاس مىباشد که نزدیک مهاباد به هم پیوسته و رود مهاباد را تشکیل مىدهند.
مساحت حوضه آبریز این رود در پل سرخ حدود 842 کیلومتر مربع مىباشد.
ـ ناحیه میاندوآب
در این ناحیه رودهاى زرینه رود و سیمینه رود جارى است. این رودخانهها که آب اراضى زراعى از آنها منشعب مىگردند سیلابى و در حدود 90 درصد از آب آنها در بهمن ماه تا خرداد ماه جارى مىگردد.
رود سیمینه، نسبت به اراضى اطراف در گودى قرار گرفته و اشتقاق نهر به آسانى از آن مقدور نمىباشد، لذا اهالى براى بالا آوردن سطح آب همه ساله اقدام به بستن بند مىنمایند.
آبهاى زیر زمینى
منابع آبهاى زیر زمینى در این استان عبارتند از 2251 حلقه چاه عمیق، 23448 حلقه چاه نیمه عمیق، 335 حلقه قنات و 353 چشمه که میزان آبدهى سالانه آنها 1223 میلیون متر مکعب مىباشد.
آبهاى معدنى
آذربایجان غربى از لحاظ آبهاى معدنى غنى مىباشد، برخى از آنها به دریاچه ارومیه مىریزند و برخى نیز در خود دریاچه فوران مىکنند.
مهمترین آبهاى معدنى این استان عبارتند از:
ـ چشمه قى نجه، در 27 کیلومترى ارومیه و در کنار جاده ارومیه ـ سلماس.
ـ چشمه زنبیل، در 36 کیلومترى شمال شرقى ارومیه و در دامنه شرقى کوه زنبیل.
ـ چشمه زندان سلیمان، در شهرستان تکاب، بین احمد آباد علیا و کوه زندان.
ـ چشمه رازى در شهرستان خوى و در 6 کیلومترى قطور.
ـ چشمه دسته دره در 29 کیلومترى شمال غربى خوى.
ـ چشمه کلوانس، در شمال غربى خوى و در 9 کیلومترى چشمه دسته دره.
ـ چشمه قارنجه در 5 کیلومترى شمال غربى روستاى قارنجه شهرستان خوى.
ـ چشمه خان در 24 کیلومترى جنوب غربى خوى.
ـ چشمه ویشلق در 12 کیلومترى شمال شرقى خوى.
ـ چشمه نوایى در 9 کیلومترى جاده خوى ـ تبریز.
ـ چشمه زارعان در 4 کیلومترى غرب روستاى زارعان در 26 کیلومترى شمال خوى.
ـ چشمه بیلوار در 21 کیلومترى شمال شرقى خوى در جنوب روستاى بیلوار.
ـ چشمه صدقیان در جنوب شرقى روستاى صدقیان در 8 کیلومترى سلماس.
ـ چشمه میناس در 16 کیلومترى جنوب شرقى سلماس.
ـ آبگرم باش کندى در 6 کیلومترى جاده ماکو ـ بازرگان.
ـ چشمه زى سو در 6 کیلومترى کلیساى کندى ماکو.
ـ چشمه شاه آباد در 30 کیلومترى جنوب شرقى ماکو.
ـ سیه چشمه در جنوب غربى ماکو.
ـ چشمه گرادو در غرب مهاباد.
دریاچه ارومیه
دریاچه ارومیه در دوره آئوسن تشکیل شده وسعت این دریاچه در زمان کم آبى 4000 کیلومترمربع و در زمان پر آبى 6000 کیلومترمربع مىباشد.
طول آن حدود 130 تا 140 کیلومتر و عرض آن بین 15 تا 50 کیلومتر متغیر است.
کمترین پهناى دریاچه در شمال شرقى ارومیه و مقابل جزیره اسلامى قرار دارد و ارتفاع آن از سطح دریاى آزاد حدود 1275 کیلومتر است.
عمق متوسط دریاچه را 5 الى 6 متر تخمین زدهاند، لیکن این میزان در برخى جاها به 14 الى 16 متر مىرسد.
آب دریاچه بىنهایت شور و میزان نمک محلول آن دو برابر اقیانوسها است و به علت بالا بودن غلظت نمک طعام در آب دریاچه هیچگونه ماهى در آن زیست نمىکند و فقط موجودات سخت پوست در ساحل آن زندگى مىکنند. دریاچه ارومیه داراى 102 جزیره کوچک و بزرگ با صخرههاى سنگى بدون سکنه غیر از جزیره اسلامى بوده که محل تخمگذارى انواع پرندگان مهاجر و آبزى مىباشد.
رودخانههاى مهمى که به دریاچه ارومیه مىریزند عبارتند از: تلخه رود، زرینه رود، سیمینه رود، صافى رود، مهاباد رود، گدار، باراندوز چاى، شهر چاى، نازلو چاى و زولا چاى.
در دریاچه ارومیه کشتیرانى صورت مىگیرد و بنادر آن عبارتند از: شرفخانه، گلمانخانه، حیدر آباد، رحمانلو و دانالو که مهمترین و بزرگترین آنها، بندر شرفخانه و گلمانخانه مىباشند.