موضوع تحقیق :(( منابع آب استان هرمزگان))
برای مشاهده به ادامه مطلب بروید
میزان متوسط سالیانه ریزشهاى آسمانى در وسعت حوزههاى آبریز 100 هزار کیلومتر مربعى استان با اعمال حداقل 165 میلى متر بارندگى حدود 5/16 میلیارد متر مکعب است که حجم عظیمى از این توان آبى در حجم عظیم سیلابها و روان آبها از طریق رودخانههاى استان به خلیجفارس و دریاى عمان تخلیه شده و قسمت قابل توجهى نیز به دلیل گرمى و خشکى بالاى هوا تبخیر مىگردد. ظرفیت آبهاى تحت الارض استان از نفوذ باقیمانده آبها به زمین و ایجاد سفرههاى آبى به وجود آمده است.
رودخانههاى استان هر چند از نظر کمیت رقمهاى قابل توجهى را نشان مىدهند ولى بیشتر آنها یا فصلى و سیلابى هستند که فقط در هنگام بارندگى داراى آب مىباشند و یا آب آنها شور است که در نتیجه فاقد ارزش کاربردى در کشاورزى، شرب و حتى صنعت مىباشند.
عامل اصلى شورى آب و خاک در هرمزگان وجود حدود 70 گنبد نمکى بزرگ و کوچک است که در سراسر استان و با تراکم بیشتر در غرب آن پراکنده شدهاند.
ـ رودخانهها
با توجه به این که استان هرمزگان به علت موقعیت جغرافیایى خاص خود که در رشتههاى جنوب خاورى جبال زاگرس واقع گردیده است، و به علت فقدان یخچالها و برفهاى دایمى در رشته جبال مذکور که منبع بیکران رودخانهها مىباشند، در این استان رودخانههاى متعدد پرآبى وجود ندارد. تنها رودخانههایى که در این منطقه پر آب مىباشند، میناب و مهران هستند که بخش زیادى از آبهاى آنها بر اثر گرماى زیاد تبخیر و از دست مىرود و یا پس از طى مسافتى کوتاه اکثر رودها خشک مىشوند و تعداد دیگرى از رودهاى این منطقه، به علت گذشتن از نمکزارهاى ساحلى و یا از دشتهاى گچى شور شده و در انتها به دریا مىریزند.
رودهاى استان را مىتوان از نظر نوع به دو دسته تقسیم کرد: رودخانههاى شور یاکل و مهران از آب شور برخوردار هستند و رودخانههاى گنج، جگین، کریان، جلابى و میناب داراى آب شیرین هستند.
رودخانه میناب
این رود یکى از پرآبترین رودهاى جنوبى ایران بوده که آنرا باید از مهمترین و بزرگترین منبع سطح الارض استان تلقى کرد. این رود از «رود کورنگ» در حدود 42 کیلومترى شمال میناب سرچشمه مىگیرد و در انتها در شمال تنگه هرمز به خلیجفارس مىریزد. به خاطر شیرین بودن آب این رودخانه و از آنجا که یکى از امتیازات عمرانى و اقتصادى منطقه به شمار مىرود، اخیرا سد استقلال بر روى آن احداث و در حال حاضر علاوه بر آبیارى حدود 10 هزار هکتار باغات و مزارع اطراف میناب، آب شرب بندرعباس را از طریق یک خط انتقال 800 لیتر در ثانیه تأمین مىنماید.
رودخانه مهران
این رود از جنوب کوههاى هفچن، 15 کیلومترى شمال «عسلویه» سرچشمه گرفته و به خلیجفارس مىریزد.
رودخانه شور
از کوههاى «داراب» سرچشمه گرفته و در خاور بندر خمیر به خلیجفارس وارد مىشود.
رودخانه شمیل
این رودخانه در شمال شرقى بندرعباس واقع است و حوضه آبریز آن حدود 2000 کیلومتر مربع مىباشد. رودخانه مذکور در نزدیکى روستاى شمیل وارد دشتى وسیع مىگردد. این رودخانه داراى وسیعترین رودخانه کل حوزه آبریز به مساحت 40 هزار کیلومتر مربع است که جمع آب رودخانههاى متعددى مانند شور، گنج، حاجى آباد و رسول بوده و هر چند در سر چشمههاى خود شیرین است ولى در نهایت شور و غیر قابل استفاده مىگردد.
دیگر رودخانههاى استان عبارتند از: چیل، شقرود، ماشارى، جاسک، شهرنو، هیلرو، زیانى، بهمدى، گابریگ، رودان، زرانى، گرو، مازابى، سبزپوشان، حاجى آباد، رسول، جغین (جگین)، شاه بابک، گودر (گوادر)، انگهران، دزدان.
ـ چشمهها
چشمههاى آب گرم گنو، خورگو، خمیر، چسبانه، معدونیه، لامى بشیر و آبکمور از مهمترین چشمههاى آب گرم استان است که براى رفع انواع امراض مورد استفاده قرار مىگیرند.
ـ خلیجفارس
خلیجفارس با مساحت 240000 کیلومتر مربع داراى عرضهاى مختلفى است که کمترین عرض از دماغه ناى بند (ایران) تا رأس راکان (رکن) شمال کشور قطر 185 کیلومتر و بیشترین عرض آن از بندر جزه (ایران) تا کرانههاى سلیه (امارات متحده عربى) 355 کیلومتر است.
طول خلیجفارس از دهانه اروندرود تا کرانههاى ابوظبى 830 کیلومتر و ژرفاى آن در قسمت شرقى به طور متوسط 50 تا 80 متر و در قسمتهاى غربى حدود 10 تا 30 متر است. ژرفترین نقطه خلیجفارس به عمق 93 متر واقع در 15 کیلومترى جنوب جزیره تنب بزرگ واقع است. طول کرانههاى ایران در خلیجفارس از بندرعباس تا دهانه اروند رود 1259 کیلومتر است. شورى آب خلیجفارس از آبهاى دیگر جهان نسبتا بیشتر است به طورى که بین 37 تا 50 در هزار متغیر مىباشد. شورى آب خلیجفارس به عوامل زیر بستگى دارد:
1ـ کند بودن جریان آب در تنگه هرمز؛
2ـ واقع شدن خلیجفارس در نزدیکى خط استوا؛
3ـ تبخیر بیشتر آبهاى آن و نمکزار بودن بستر رودهاى دجله و فرات که به خلیجفارس مىریزند.
این شورى در سواحل جنوبى آنقدر زیاد است که در برخى نقاط کوههاى نمکى سر از آب بیرون آوردهاند.
خلیجفارس داراى جزایر بسیارى است که عبارتند از: ابوموسى، بنى فرور، تنب بزرگ، تنب کوچک، سیرى، شتور، فرور، قشم، کیش، لارک، لاوان، هرمز، هندرابى، هنگام که از نظر تقسیمات سیاسى جزء استان هرمزگان مىباشند.
رودخانههایى که به خلیجفارس مىریزند عبارت است از: هندیجان، جرّاحى، کارون، اروند رود، دالکى، مند، اهرم، شور، میناب، کل (شور)، شمیل (حسن لنگى)، مهران، جلابى.
در ناحیه جنوبى خلیجفارس رودخانه دائمى وجود ندارد و اغلب در مواقع بارندگى رودخانههاى فصلى جارى مىشود.