موضوع تحقیق :(( منابع آب استان قم))

موضوع تحقیق :(( منابع آب استان قم))

برای مشاهده به ادامه مطلب بروید

استان قم به علت قرار گرفتن در حاشیه کویر از قدیم‏الایام با مسئله کم‏آبى روبرو بوده است. قسمت اعظم آبهاى زیرزمینى استان قم به علت گذشتن از سفره‏هاى نمکى، شور شده و در بسیارى از موارد غیر قابل استفاده مى‏شود و همانطور که اشاره شد مشکل کم‏آبى در این استان به نحو چشمگیرى جریان داشته است.

رودخانه‏هایى که در این استان جریان دارند تنها به هنگام بارندگى داراى آب و بقیه سال خشک و بى‏آب هستند. آب این رودخانه‏ها در سرچشمه اغلب شیرین و گوارا است، ولى به علت عبور از اراضى گچى، نمکى و آهکى طعم آنها تلخ و شور شده و در حالت عادى کمتر قابل شرب هستند.

1ـ رودها

رودهاى استان عموما از غرب به شرق و از جنوب به شمال جریان دارند. رودهاى مهم استان شامل رودهاى اصلى قره‏چاى و قمرود (اناربار) و رودهاى فرعى بیرقان، بیدهند (ابرجس)، قره‏سو و طغرود مى‏باشد. تعدادى جریانهاى کوچک فصلى به دریاچه حوض سلطان در شمال استان وارد مى‏شوند.

رودهاى شور و کرج و جاجرود نیز از شمال استان وارد شده که سرانجام به دریاچه نمک قم (مسیله) مى‏ریزند.

به جز برخى از رودهاى فرعى استان مانند رود بیرقان و رود ابرجس که در نواحى کوهستانى و کوهپایه‏اى جریان داشته و حالت دائمى دارند، بقیّه رودهاى آن به صورت فصلى هستند و در ایام گرم سال فاقد آب مى‏باشند.

رودهاى شور و کرج و جاجرود از استان تهران وارد استان قم مى‏شوند. رود قره‏چاى نیز از غرب وارد استان قم مى‏شود و بالاخره به دریاچه نمک مى‏ریزد.

رود اناربار یا قمرود از ارتفاعات خوانسار و گلپایگان در اصفهان و ارتفاعات لرستان سرچشمه مى‏گیرد و از قسمت جنوب غرب وارد استان قم مى‏شود.

پر آب‏ترین زمان رودهاى مذکور فروردین ماه و کم‏آب ترین زمان آن شهریور ماه است. به دلیل مسیر طولانى بین سرچشمه این رودها تا استان قم، افزایش روز افزون استفاده از آب آنها در طول مسیر و تبخیر و نفوذ در زمین، مقدار آب آنها در هنگام ورود به استان کاهش یافته و به ویژه در ماههاى گرم سال خشک مى‏شوند.

2ـ سدها

در مجموع سه سد مخزنى نسبتا مهم به نام‏هاى سد امامزاده اسماعیل و سد کبار بر روى رود بیرقان و سدّ سنجگان بر روى رود سلفچگان از شعبات رود قمرود ساخته شده‏اند که هدف از ساخت آنها تأمین آب کشاورزى و تغذیه سفره‏هاى زیرزمینى نواحى اطراف خود مى‏باشد. سدهاى انحرافى نسبتا مهمى نیز در سطح استان بر روى رودهاى مختلف زده شده است که هدف از تأسیس آنها انحراف آب رودها به کانالهاى آبیارى در زمینهاى زراعى است.

علاوه بر این، یک سدّ مخزنى مهم در خارج از استان قم به نام سدّ پانزده خرداد نیز در سالهاى اخیر بر روى رودخانه قمرود در عباس‏آباد واقع در محور قم ـ دلیجان ساخته شده است که در سال 1373 مورد بهره‏بردارى قرار گرفت. هدف از ساخت آن علاوه بر تأمین آب کشاورزى، تأمین آب شرب مورد نیاز شهر قم نیز بوده است. زیرا قمرود در بخش علیا تا ناحیه نیزار شیرین مى‏باشد اما بعد از آن به دلیل عبور از روى تشکیلات گچى و نمکى شور مى‏شود.

گذشته از این، موقعیت خاص اقلیمى این استان موجب شده است تا مردم از دیرباز به احداث قنات و چاه براى آبیارى بخش عظیمى از مزارع خود روى آورند.

هم اکنون از 556 حلقه چاه عمیق، 652 حلقه نیمه عمیق و 215 دهنه چشمه و دهها رشته قنات این استان معادل 640 میلیون متر مکعب آب در سال استحصال مى‏شود.