موضوع تحقیق:((نا همواری های استان مازندران))

موضوع تحقیق:((نا همواری های استان مازندران))

برای مشاهد به ادامه مطلب بروید

ناهموارى‏ها

این استان قسمت جنوبى آن کوهستانى و قسمت شمالى آن جلگه‏اى ساحلى مى‏باشد. شیب آن به طرف مشرق در دشت گرگان است که به تدریج به ارتفاعات غربى خراسان منتهى مى‏گردد و به علت فراوانى نسبى آب و فرسایش کوه‏ها، آبرفتهاى ناشى از آن در دریا ته‏نشین شده و جلگه مازندران را تشکیل داده است.

1ـ ارتفاعات

رشته‏هاى متعدد سلسله جبال البرز که در جنوب مازندران واقع است و به دیوارى بلند از غرب به شرق کشیده شده و شهرهاى این استان را از مرکز ایران جدا مى‏سازد.

مهمترین ارتفاعات آن عبارتند از:

1ـ چندین رشته فرعى از سلسله جبال البرز که جهت آنها از جنوب به شمال و متمایل به غرب است در شهرستان سارى قرار دارد که مرتفع‏ترین قلل آن قله کوه سفید یا دله کوه، داراب کوه و کوه چنگى در جنوب دهستان چهاردانگه و نیز قله چلم کوه واقع بین دره زارم رود و گرماب رود مى‏باشد.

2ـ خط الرأس جبال البرز در 60 کیلومترى شهرستان تنکابن که موازى با ساحل کشیده شده است. مرتفع‏ترین قله آن تخت سلیمان به ارتفاع بیش از 4000 متر از سطح دریا مى‏باشد. این قله در جنوب شرقى تنکابن واقع شده است. شعب متعدد دیگرى از سلسله اصلى جبال البرز نیز در این شهرستان وجود دارد که شیب آنها به سمت دریا بوده و به تدریج که به دریا نزدیکتر مى‏شود، جنگلهاى آن انبوه‏تر مى‏شود.

3ـ در شهرستان نوشهر نیز سه رشته کوه از سلسله جبال البرز کشیده است:

الف) رشته اول موازى با ساحل دریا و مرتفع‏ترین قلل آن قله شور و قله کلارآباد در جنوب صلاح‏الدین کلا قرار دارد. ب) رشته دوم تقریبا موازى با رشته اولى، ولى مرتفع‏تر از آن است. قلل مرتفع آن عبارتند از: شاه کوه، قرق کوه و سیاه سنگ. ج) رشته سوم از دو رشته اول و دوم مرتفع‏تر و خط‏الرأس آن حد طبیعى بین مازندران و شهرستان تهران مى‏باشد. مرتفع‏ترین قله آن تخت سلیمان در جنوب کلاردشت و کندوان قرار دارد.

2ـ جلگه‏ها

حاشیه باریک جنوبى دریاى خزر که بلافاصله بعد از دریا شروع مى‏شود و امتداد آن تا دامنه‏هاى شمالى البرز مى‏رسد، جلگه‏هاى ساحلى دریاى خزر را تشکیل مى‏دهد. طول جلگه‏هاى ساحلى دریاى خزر حدود 500 کیلومتر و عرض این جلگه‏ها در طول خود از آستارا تا رود گرگان همواره متغیّر بوده، غالبا کمتر از 20 کیلومتر مى‏باشد، حتى در بعضى جاها دامنه‏هاى شمالى البرز تقریبا به آب دریاى خزر متصل شده حاشیه باریک ساحلى را به حداقل مى‏رساند.

تنها در سه ناحیه است که عرض آن وسعت یافته، دشتها و جلگه‏هاى نسبتا وسیعى مانند جلگه‏هاى گیلان، مازندران و دشت گرگان را تشکیل داده است.

جلگه‏هاى ساحلى دریاى خزر عموما از رسوبات رودخانه‏ها بوجود آمده‏اند و عرض این جلگه‏ها بستگى به طول رودخانه‏ها و رسوبات آن دارد، هر چه رودخانه‏ها طویلتر و رسوبات در حوضه‏هاى آبریز بیشتر باشد، جلگه‏هاى ساحلى عریض‏تر است، چنانچه در گیلان و مازندران عرض جلگه‏هاى ساحلى در حوضه‏هاى آبریزى رودهاى هراز و سفیدرود از 30 کیلومتر تجاوز مى‏کند و در گرگان بر اثر جریان رودهاى بزرگ اترک و گرگان و قره‏سو دشت پهناور گرگان بوجود آمده است.

سواحل مازندران از دو قسمت کم‏عرض یکى در شرق و دیگرى در غرب و یک قسمت عریض میانى تشکیل شده است.

قسمت کم‏عرض شرقى آن به عرض حدود 5 کیلومتر در مجاورت خلیج گرگان و بخش کم عرض غربى ساحل باریکى است به عرض 6 کیلومتر، که متصل به جلگه‏هاى پست گیلان مى‏باشد.

قسمت عریض مازندران همان جلگه میانى و اصلى آن است که عرض آن بیشتر از دو قسمت دیگر است (20 تا 30 کیلومتر) و وسعت آن با 3000 کیلومتر مربع کمى کمتر از گیلان مى‏باشد.

در جلگه‏هاى میانى مازندران رودهاى نسبتا معتبر به نام هراز، بابل، تالار و تجن جریان دارند که هر یک با به جا گذاشتن رسوبات در این جلگه‏ها موجب حاصلخیزى زمین گشته و آب آنها جهت مشروب ساختن اراضى مورد استفاده قرار مى‏گیرد.

در بخش کم عرض غربى، جلگه حاصلخیز تنکابن قرار دارد که تنوع در کار کشاورزى آن به چشم مى‏خورد.

به طور کلى در ایجاد و میزان گسترش جلگه مازندران عوامل گوناگونى نظیر: میزان آب رودها، وسعت حوضه رودها، مقاومت سنگها، عمق دریا، اختلاف زیاد بین سطح پایه و ارتفاعات شمالى البرز دخالت دارند.